Je kunt ook eenzaam zijn als je niet alleen bent en midden in het leven staat. Nu De Warmste Week volop inzet op het thema, getuigen dertigers Laura en Evelien over hoe ze regelmatig eenzaam zijn. En wat ze eraan doen om het aan te pakken. "Soms doe ik 2 shifts na elkaar op mijn werk om toch maar niet alleen thuis te zitten."
Evelien (32) is eenzaam als de kinderen bij de ex zijn
Evelien (32) uit Asper is mama van Léon (9) en Louise (7). Ze werkt als zorgkundige in een woon- en zorgcentrum, een job die ze met hart en ziel doet. Sinds vorig jaar is ze opnieuw single.
"Sinds mijn ex en ik na een relatie van 10 jaar uit elkaar gingen, heb ik mijn 2 kinderen maar om de week bij mij. Dan voel ik me erg alleen in mijn lege huis", vertelt ze. Evelien heeft wel een job met veel menselijk contact. "Soms gebeurt het dat ik er dan na een ochtendshift op het werk nog spontaan een avondshift bijneem, zodat ik toch wat verstrooiing heb. Of neem ik op mijn vrije dag een rusthuisbewoner mee naar de markt."
Ik wil ook niet telkens vluchten voor dat gevoel van eenzaamheid, ik wil leren alleen te zijn
Ze heeft wel vrienden, maar ook zij hebben hun job en een gezin. "Aan constant op stap gaan wanneer de kinderen er niet zijn, heb ik geen behoefte", legt ze uit. "Ik wil ook niet telkens vluchten voor dat gevoel van eenzaamheid, ik wil leren alleen te zijn."
Evelien wil ook haar familie niet tot last zijn. "Ik heb een erg goede band met mijn familie, maar zij zijn allemaal erg bezorgd om me. Zeker mijn ouders wil ik niet confronteren met mijn eenzaamheid, want ik weet dat ze er hun slaap voor zouden laten."
"Op aanraden van mijn zus heb ik 8 maanden geleden een hondje genomen. Lionnel geeft me veel liefde en wanneer ik met hem ga wandelen, ontmoet ik veel andere wandelaars met wie ik dan een praatje sla. Zo’n kleine momentjes geven me weer energie, al mogen het er altijd meer zijn."
"Van praatcafés bij mij in de buurt ben ik niet echt op de hoogte. Als er al 'vriendschapsevenementen' worden georganiseerd, hebben die zeker meer promotie nodig. In die zin zijn initiatieven als die van De Warmste Week goud waard."
Eenzaamheid hoef je niet meteen op te lossen
"Een levensgebeurtenis zoals een scheiding kan je leven inderdaad grondig overhoop gooien", vertelt sociologe en onderzoekster rond eenzaamheid Leen Heylen (Thomas More). "Dat gevoel mag je letterlijk en figuurlijk ruimte geven, zoals ook Evelien doet." En dat geldt ook voor de omgeving. "Als we te oplossingsgericht denken, verliezen we vaak uit het oog wat de persoon die eenzaam is zelf wil."
Eenzaamheid is hoe dan ook een erg subjectief gevoel. "Sommige mensen vinden het een verademing om alleen thuis te zijn na een drukke werkdag. Anderen vinden dit net als Evelien lastig." Hoe groter ook het verschil tussen je sociale relaties en je wensen en verwachtingen, hoe meer kans je hebt op eenzaamheid. "Je kan vrienden bij de vleet hebben, maar bij hen toch niet vinden waar je nood aan hebt."
Laura (32) kent veel mensen, maar mist diepe connectie
Dat je ook omringd door veel mensen eenzaam kunt zijn, is een gevoel dat Laura (32) maar al te goed kent. Ze woont samen met haar vriend en hun 2 honden in Hasselt. Als vormingsmedewerker werkt ze voltijds voor Steunpunt Mantelzorg, maar daarnaast organiseert ze met 'menTaal' ook schrijfworkshops rond mentaal welzijn.
"Veel mensen die ik ken, doorlopen het typische huisje-tuintje-kindjeverhaal", vertelt Laura. "En ook al woon ik ook samen met mijn partner en hebben wij een doordeweeks ritme, toch hebben we andere toekomstdromen zoals reizen. Die andere visie op het leven zorgt voor vervreemding. Het gevolg is dat mijn vriendengroep eigenlijk alleen nog maar bestaat uit mensen zonder kinderen - alle andere vriendschappen zijn uitgedoofd."
Op het einde van de dag blijft er voor veel mensen vaak geen energie meer over om nog écht met elkaar te praten
En ook de vrienden die ze nog heeft, kent ze niet door en door. "Hierdoor kan ik me soms erg eenzaam voelen", legt ze uit. "Echte, diepe connecties hebben met anderen is moeilijk. Het komt steeds minder vaak voor, is mijn indruk. Op het einde van de dag, na werk, hobby's en/of huishouden, blijft er voor veel mensen vaak geen energie meer over om nog écht met elkaar te praten."
Sociale media maken ons volgens Laura ook oppervlakkiger. "Een vriendin van me die er nu geen meer is, zat tijdens onze laatste uitjes bijvoorbeeld constant op haar gsm."
Eenzaamheid: even ongezond als 15 sigaretten per dag
"Eenzaamheid kan je nergens aan afmeten", vertelt Heylen. "Wel kunnen we dit universele gevoel in 3 categorieën onderverdelen. Emotionele eenzaamheid gaat over het missen van een hechte affectieve band met iemand. Sociale eenzaamheid is het gevoel te weinig verbonden te zijn met je brede kring. En dan is er ook nog existentiële eenzaamheid, waarbij je een gebrek aan zingeving ervaart."
Sommige mensen beleven één van die types, anderen krijgen te maken met een combinatie. En ook de intensiteit van het gevoel verschilt van moment tot moment. Maar hoe meer oorzaken er aan de basis liggen en hoe langer de eenzaamheid aansleept, hoe ernstiger het wordt.
"Chronische eenzaamheid moeten we echt proberen te voorkomen, want dit gaat naast mentale klachten ook met fysieke gezondheidsproblemen gepaard. Studies linken het met een hogere kans op hartproblemen, beroertes en zelfs het ontwikkelen van dementie op latere leeftijd. Meer nog: chronische eenzaamheid blijkt even ongezond als 15 sigaretten per dag roken."
Ook die 3 soorten eenzaamheid zijn herkenbaar voor Laura. "Ik ben op jonge leeftijd mee beginnen zorgen voor familieleden. Ik had wel enkele vriendinnen, maar die cirkel bleef beperkt doordat ik zoveel tijd thuis doorbracht. Tegelijkertijd groeien we allemaal op met het idee dat we een grote vriendengroep moeten hebben. Hierdoor voelde ik me zowel emotioneel als sociaal niet begrepen, en later zat ik ook existentieel in de knoop met mezelf na een burn-out."
We groeien op met het idee dat we een grote vriendengroep nodig hebben
"Om mijn gevoel van eenzaamheid aan te pakken, heb ik het heft in handen genomen en organiseer ik nu schrijf- en praatworkshops om mensen dichter bij elkaar te brengen. Daarnaast ga ik ook zelf naar spelletjesnamiddagen, boekvoorstellingen…"
"Wat me ook een goed idee lijkt, is een evenement zoals speeddaten, maar dan voor vriendschappen en voor mensen van alle leeftijden. Steden nemen wel soortgelijke initiatieven, maar stoppen er dan weer mee wanneer er niet veel volk op afkomt. Terwijl zo'n veilige omgeving om anderen te ontmoeten eigenlijk altijd beschikbaar zou moeten zijn."
Alleen zo kunnen we het taboe rond eenzaamheid doorbreken, denkt Laura. "Hopelijk kan de Warmste Week daaraan bijdragen. Want ook al is er nu veel meer aandacht voor mentale problemen, toch vind ik dat ook die gesprekken vaak op het klinische niveau en de ‘labeltjes’ blijven hangen."
Eenzaamheid wordt niet bij iedereen aanvaard
"Mensen die zich eenzaam voelen, durven dat vaak niet toe te geven", bevestigt Heylen. "Ze voelen zich gefaald, hebben een negatief zelfbeeld en trekken zich vaak extra terug uit angst om gekwetst te worden. Zo beland je algauw in een vicieuze cirkel."
Sowieso wordt eenzaamheid niet in alle situaties zomaar maatschappelijk aanvaard. "We kunnen veel begrip opbrengen voor een oudere die net weduwe of weduwnaar is geworden. Maar voor mensen die alles lijken te hebben, ligt dat vaak toch moeilijker en blijft de eenzaamheid onder de radar. Terwijl het net zoveel kracht kan geven te weten dat je niet alleen bent en dat je je eenzaam kan en mag voelen."
Daarom moeten we de verantwoordelijkheid voor eenzaamheid minder bij het individu leggen, en meer bij de volledige samenleving. Voorbeelden hiervan zijn armoede, ziekte en onveilige buurten waar mensen niet durven buiten te komen. "Losse, spontane contacten kunnen we alvast stimuleren met groene, verkeersveilige buurten met veel winkeltjes. Een plek waar je je echt verbonden voelt met je wijk."
Tot slot moeten we onze beeldvorming rond ‘alleen zijn’ leren aanpassen. "Ergens alleen zitten wordt nog te vaak met ‘zielig zijn’ geassocieerd." We kunnen dit volgens Heylen op een laagdrempelige manier aanpakken door daar bijvoorbeeld ook banken of stoelen voor 1 persoon te voorzien. "Zo geven we mensen dat extra duwtje in de rug om toch onder het volk te komen."
Eenzaamheid onder Belgen: enkele feiten en cijfers
- In een recente bevraging van StatBel gaf 35,6 procent van de Belgen tussen 16 en 74 jaar aan zich nooit eenzaam te voelen in de 4 weken voorafgaand aan de enquête.
- 30,7 procent voelde zich zelden eenzaam.
- 22,4 procent voelde zich soms eenzaam.
- 8 procent voelde zich meestal of altijd eenzaam.
- Mensen met een lagere socio-economische status voelen zich vaker eenzaam.
- Alleenwonenden kennen een hoger risico op eenzaamheid.
- Andere risicofactoren zijn een slechte gezondheid, beperkte sociale vaardigheden, een laag zelfbeeld en een onveilige buurt.
- Leeftijd blijkt dan weer amper een rol te spelen in de eenzaamheidscijfers.
- Internationale studies laten hogere sterftecijfers zien onder mensen die zich 2 jaar of langer eenzaam voelden.
Bron: Heylen, L. & Switsers, L. (2023). "Over de universaliteit en complexiteit van eenzaamheid."
0 件のコメント:
コメントを投稿