Het openbaar ministerie heeft een effectieve celstraf van drie jaar gevraagd voor kunstenaar en theatermaker Jan Fabre. Dat is de maximumstraf voor de feiten van pesterijen, geweld en seksueel ongewenst gedrag op de werkvloer, waarvan hij wordt beschuldigd. "Geen seks, geen solo was gewoon realiteit", zei advocate An-Sofie Raes bij het voorlezen van de getuigenissen.
De eerste procesdag tegen kunstenaar en theatermaker Jan Fabre zit erop. Fabre staat terecht voor het vernederen en pesten van verschillende danseressen van zijn dansgezelschap Troubleyn. Hij wordt ook beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag en aanranding. Zelf ontkent hij alle beschuldigingen.
Maar de openbaar aanklager vindt dat de getuigenissen van de 12 mogelijke slachtoffers bijzonder overtuigend zijn, en zegt dat de feiten van vernederingen, pesterijen, en seksueel grensoverschrijdend gedrag oneindig zijn. Fabre pleegde de feiten decennialang en heeft geen schuldinzicht, aldus de aanklager.
3 jaar effectief
Het openbaar ministerie vraagt daarom een effectieve gevangenisstraf van drie jaar voor de kunstenaar. Dat is de maximumstraf voor de feiten van pesterijen, geweld en seksueel ongewenst gedrag op de werkvloer, maar minder dan de vijf jaar cel die hij zou kunnen krijgen voor de andere tenlastelegging, aanranding van de eerbaarheid.
De aanklager haalde tijdens de zitting snoeihard uit naar Fabre. "Ik kan me geen erger dossier voorstellen dan dit op het vlak van grensoverschrijdend gedrag op het werk", zei ze. "De loopbanen van jonge vrouwen zijn gekraakt, zij betalen al jaren de prijs voor het gedrag van de beklaagde."
Ik kan me geen erger dossier voorstellen dan dit op het vlak van grensoverschrijdend gedrag op het werk
Volgens haar heerst er ook een "angstcultuur" binnen het dansgezelschap en duldt de theatermaker geen tegenspraak. Ook de aanranding van een medewerkster acht het openbaar ministerie bewezen, met extra bezwarende omstandigheid van misbruik van gezag ten opzichte van het slachtoffer.
Intieme fotoshoot
De hele dag brachten advocaten Christine Mussche en An-Sofie Raes de getuigenissen van 12 vrouwen, die allemaal danseres zijn geweest bij het dansgezelschap van Fabre. Acht van de mogelijke slachtoffers waren aanwezig.
Een van de voormalige medewerksters had het in haar verklaring onder meer over een intieme fotoshoot "zonder voorafgaand overleg over de inhoud en zonder aanwezige vertrouwenspersoon", waarbij Fabre seksueel contact zou hebben gezocht.
"Op een bepaald moment begon hij aardbeien in mijn vagina te stoppen", las Raes de verklaring voor. Wat later zou de danseres als "beloning" een solo in een stuk aangeboden hebben gekregen, die dan zou worden besproken op de hotelkamer van Fabre.
Ze had het gevoel dat ze haar baan zou verliezen als ze nee zei
"Het eerste wat hij deed was proberen zijn tong in mijn mond te steken", klinkt het. "Hij liet begrijpen dat dat de deal was en dat ik moest nadenken of ik meer wou." Fabre zou na een eerste weigering in de periode nadien "herhaaldelijk blijven aandringen" zijn, waarna de danseres uiteindelijk zou hebben toegegeven.
"De solo werd een succes en maakte haar beroemd, maar de tol voor haar psychisch welzijn was enorm", zegt Raes. Fabre zou de danseres vervolgens "als zijn eigendom" hebben behandeld, "en ze had het gevoel dat ze haar baan zou verliezen als ze nee zei". Ze zou er onder meer een depressie en burn-out aan overgehouden hebben.
Bijten
Nog verschillende andere voormalige danseressen bij Troubleyn hebben verklaard dat de theatermaker hoofdrollen expliciet linkte aan seksuele avances. "Hij zei: ik moet seks met je hebben om een solo te kunnen maken", las advocate An-Sofie Raes voor. "Volgens Fabre omdat het onderwerp van de solo pornografisch was."
Hij zei dat we gingen doen alsof we seks zouden hebben
Wie wel toezegde op de seksuele avances, zou dat soms slechts gedaan hebben na manipulatief gedrag van Fabre. "Hij zei dat we gingen doen alsof we seks zouden hebben", klinkt het onder meer. "Maar toen hij begon te filmen, begon hij echt seks met me te hebben."
Maar het gaat niet enkel over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook over pesterijen en vernederende opmerkingen. Een andere getuige verklaart: "Zo was er een scène waarbij medespelers me moesten bijten. Jan vond mijn geschreeuw niet realistisch genoeg en vroeg hen om me écht te bijten. Toen ik aangaf dat ik mijn stem moest sparen voor een volgende productie werd dat niet gerespecteerd, integendeel."
Machtspositie
Het openingspleidooi van Christine Mussche ging onder meer over de machtspositie die Jan Fabre had. Volgens Mussche besliste hij alles, niet alleen op artistiek maar ook op zakelijk vlak. "De raad van bestuur heeft letterlijk geconcludeerd dat de macht van Fabre als absoluut werd ervaren. De rol van de werkgever, de raad van bestuur, was onvoldoende gekend bij de werknemers én werd onvoldoende gerespecteerd door Fabre zelf."
Oudere medewerkers zegden volgens de burgerlijke partijen ook steevast aan jongeren die bij Troubleyn wilden komen dat "een seksuele relatie met Fabre erbij hoorde". "Seksuele opmerkingen, koosnaampjes, beledigingen, privileges voor uitverkorenen en bijna altijd seksuele avances. Er is onmiskenbaar een patroon te zien. Velen zijn er ook niet op ingegaan, maar leden daardoor vaak carrièreschade."
De vermoedelijke slachtoffers willen volgens Mussche "Fabre niet van zijn troon stoten", maar vragen slechts "dat hij zijn fouten erkent" en "dat het niet meer gebeurt bij de volgende jonge danseressen".
Kwetsbare sector
Mussche legde ook uit hoe de zaak aan het rollen kwam in 2018, nadat Jan Fabre volgens de vermoedelijke slachtoffers "op zijn minst ongelukkig" had gereageerd op de resultaten van een onderzoek naar #MeToo-gevallen in de culturele en mediasector. Fabre verklaarde destijds dat er in zijn gezelschap in veertig jaar tijd geen dergelijke problemen waren.
Uit het onderzoek in kwestie, van de Universiteit Gent, bleek dat de culturele en mediasector extra kwetsbaar zijn voor grensoverschrijdend gedrag vanwege onder meer de competitieve sfeer, het belang van informele contacten en van fysieke verschijning, het bestaan van machtsrelaties en de impact van charismatische (leiders)figuren.
Grijze zone
Binnen die sector is dans bovendien nog eens extra kwetsbaar. "Er is nog meer een grijze zone tussen wat gepast en ongepast is, de grenzen zijn er moeilijker te zien", stelt Mussche. "Maar in deze zaak is het niet moeilijk, vanwege het groot aantal feiten en de graad van ernst."
Mussche stelt dat het ook niet evident was of is om meldingen van grensoverschrijdend gedrag te doen binnen de sector. "Slachtoffers verdringen of ontkennen de feiten vaak", zegt ze. "Er is een grote angst voor vergelding omdat feiten moeilijk fysiek te bewijzen vallen en leidinggevenden makkelijk tot vergelding kunnen overgaan. De selectieprocedures voor rollen zijn er heel informeel, er is vooral tijdelijk en freelance werk, enzovoort. De angst voor carrièrebeschadiging is reëel."
Fabre afwezig
Jan Fabre was zelf niet aanwezig in de rechtbank. Hij zal pas volgende week komen, als de verdediging aan het woord komt.
0 件のコメント:
コメントを投稿