topstukken
© mas
Voor 3,75 miljoen euro heeft de Vlaamse Gemeenschap het schilderij ‘De vertroostende maagd’ van James Ensor gekocht. Het is eerst nog te zien in de topstukkententoonstelling in het MAS en verhuist dan naar het Museum voor Schone Kunsten van Gent.
Het is Ensorjaar en dat verdient een cadeau. De vertroostende maagd is innig verbonden met James Ensor – hij heeft het zijn leven lang bij zich gehouden. “Ik waak jaloers over haar, ze is van mij en ik hou van haar”, schreef de schilder in een prozagedicht over het olieverfschilderij. Het werk, met zijn 48 op 38 centimeter niet van de grootste, had in 2007 al het statuut van Topstuk gekregen. Door de aankoop van de Vlaamse Gemeenschap behoort het nu definitief tot het cultureel erfgoed.
Het schilderij situeert zich op een keerpunt in het oeuvre van Ensor (1860-1949). Het is een van de laatste werken uit Ensors creatieve periode tussen 1885 en 1893. Hij maakte het in 1892 en exposeerde het een jaar later voor het eerst bij de Brusselse kunstenaarsgroep Les XX.
© museum voor schone kunsten gent
Compositorisch is De vertroostende maagd zowat een spiegelpaleis. Ensor weeft er twee bekende thema’s door elkaar: de Annunciatie en Sint-Lucas die Maria schildert. Tegelijk is het een van de talrijke schilderijen waarin de schilder zichzelf afbeeldt en waarin hij werkt met de techniek van een ‘schilderij in een schilderij’: de Mariafiguur waar Ensor voor knielt, is ook te zien op het schilderij dat op de ezel staat. De vis die voor de knielende schilder ligt, is geen symbool voor Christus, maar de bokking (gerookte haring), die Ensor zo vaak als zijn handelsmerk uitspeelde.
In zijn boek James Ensor door James Ensor, dat binnenkort uitkomt, legt Ensorspecialist Xavier Tricot ‘de betekeniswijziging’ in het schilderij uit. Naargelang het thema waar de kijker op focust, zijn er twee interpretaties van het tafereel mogelijk. In de eerste speelt de geknielde schilder de rol van Sint-Lucas, aan wie Maria verschijnt. Hij biedt haar het portret aan dat hij van haar maakte. De tweede interpretatie ziet de schilder in de rol van Maria. Die knielt voor de engel Gabriël, die haar komt vertellen dat ze een kind zal krijgen. Het is niet uitzonderlijk dat Ensor zichzelf als heilige afbeeldde. Hij portretteerde zich eveneens als een lijdende Jezus.
De Vlaamse Gemeenschap koopt het schilderij voor 3,75 miljoen euro van de familie Tavernier. Het komt uit de nalatenschap van Auguste Tavernier, die veel werk van Ensor had. De familie verkocht in 1998 een uitgebreide collectie grafiek aan het Museum voor Schone Kunsten in Gent. Dat museum bewaarde De vertroostende maagd al enkele jaren in depot. Naar dat museum keert het schilderij later dit voorjaar terug, maar dan als langdurige bruikleen van de Vlaamse Gemeenschap.
0 件のコメント:
コメントを投稿