Op de avond na een koninklijk bal op het Schotse kasteel van koningin Elizabeth trekken de Britse premier John Major en zijn vrouw zich terug in de koninklijke logeerkamer. We schrijven eind zomer 1991, de premier heeft gedanst met de koningin. Nu kijkt hij uit het raam; op het voorplein van het kasteel ziet hij een aangeschoten prins Andrew zooien met zijn vrienden. Prinses Diana en Sarah Ferguson lopen gearmd de nacht in, hun baljurken slepen over het gazon.
Major kijkt zijn vrouw fronsend aan. De oudere leden van het koningshuis, zegt hij dan, zijn ‘gevaarlijk wereldvreemd’ – die middag nog heeft de koningin Major geboden de peperdure renovatie van het koninklijk jacht te bekostigen, terwijl het Verenigd Koninkrijk in een recessie verkeert. De jongere noemt hij ‘lamlendig en geprivilegieerd’, ze zijn ‘de weg kwijt’. Het huwelijk van prins Charles en Diana staat op springen – de prinses heeft hem bij de champagne toevertrouwd dat ze het geen zes maanden meer uithoudt – en ook de huwelijken van broer Andrew (met Sarah) en zus Anne (met Mark Phillips) wankelen. Uit peilingen blijkt dat het Britse volk de vermolmde monarchie meer dan beu is. ‘Charles snapt niet dat zijn enige pluspunt zijn vrouw is’, zegt Major aan het raam. ‘Binnenkort stort de hele boel in.’
Heisa in het VK
Onder meer deze – begin oktober aan de pers getoonde – scène uit aflevering 1 van het vijfde seizoen van The Crown heeft nogal wat heisa veroorzaakt in Groot-Brittannië, om te beginnen bij de oud-premier. Nóóit heeft hij zo lelijk gesproken over de koninklijke familie, liet de 79-jarige Major furieus weten. En dat prins Charles bij hem heeft aangedrongen op de abdicatie van zijn moeder (to oust, schrijven de Britse kranten, zeg maar gerust ‘afzetten’, dus), zoals ook te zien is in aflevering 1? ‘A barrel-load of nonsense’, fulmineerde Major, kwaadaardige fictie die het koningshuis schade toebrengt.
Een rel was geboren, zeker toen een paar dagen later ook Dame Judi Dench zich met de zaak ging bemoeien. In een open brief in The Times schreef de actrice, die goed bevriend schijnt te zijn met Charles en zijn vrouw Camilla, dat de serie de koninklijke familie ‘wreed onrecht aandoet’ en dat ze bang is dat ‘zeker overzeese kijkers’ alles voor waar zullen aannemen. Dench drong aan op een disclaimer: Netflix zou bij elke aflevering duidelijk moeten maken dat The Crown fictie is, ‘uit respect voor een koningin die haar volk zeventig jaar zo trouw heeft gediend’.
Nu hadden politici al vaker aangedrongen op zo’n disclaimer, maar Netflix weigerde tot dusver. Schrijver en maker van de serie Peter Morgan liet door de jaren heen steeds weten dat alles op dubbelgecheckte historische feiten was gebaseerd. ‘We weten allemaal dat begin jaren negentig een moeilijke tijd was voor de koninklijke familie, en koning Charles zal bijna zeker een paar pijnlijke herinneringen hebben aan die tijd’, zei hij daags na Majors kritiek tegen Variety. De serie schetst zeker geen vals portret van hem, zei hij ook; over een disclaimer liet hij zich niet uit.
‘Hear, hear’
Dat doet acteur Jonathan Pryce (The Two Popes), die de oude prins Philip speelt in het vijfde seizoen, wél, tijdens een groepsinterview via Zoom waarbij ook de Volkskrant is aangeschoven. ‘Een disclaimer?’, gnuift hij – het is 11 oktober, nog vóór alle commotie dus. ‘Pas op het moment dat de politici die dat zo graag willen zélf bij hun vergaderingen een disclaimer plaatsen met ‘dit is geen theater, this is real life’, zal The Crown het ook doen.’ Hij deelt een driezitsbank met Imelda Staunton (Elizabeth in de serie) en Lesley Manville (prinses Margaret), die beiden goedkeurend knikken: ‘Hear, hear.’ Er is zo veel gebeurd in de koninklijke familie, vervolgt Pryce, ‘sommige verhaallijnen kun je niet verzinnen.’ ‘En ze wórden niet verzonnen’, vult Manville aan. ‘Het is een uitzonderlijke familie met uitzonderlijke verhalen. Alles wat Peter Morgan doet, doet hij met veel research, integriteit en respect.’
Inmiddels is de disclaimer er overigens wel. Sinds 22 oktober vermeldt Netflix bij de serie: ‘Deze fictieve dramatisering is gebaseerd op ware gebeurtenissen en vertelt het verhaal van koningin Elizabeth II en de politieke en persoonlijke gebeurtenissen die haar bewind hebben vormgegeven.’ Fictieve dramatisering – hoe duidelijk wil je het hebben, overzeese kijker?
Even voorstellen: de drie belangrijkste nieuwe hoofdrolspelers in seizoen 5 van The Crown, dat loopt van 1991 tot niet lang voor de dood van Diana in 1997. (Seizoen 6, het laatste, is in de maak.)
Imelda Staunton (66, Vera Drake, twee Harry Potter-films, talloze andere rollen) is Elizabeth in seizoen 5 en 6. Met haar 1,52 meter is ze nog kleiner dan de koningin, die 1,63 was, maar verder een spitting image volgens Britse media, fysiek beter gelijkend dan haar voorgangers Claire Foy en Olivia Colman. Of ze druk voelt, nu Elizabeth zo kort geleden is overleden? ‘Jazeker’, zegt Staunton via Zoom, ‘hoewel de opnamen voor seizoen 5 toen al afgerond waren. Maar we voelen allemaal een grote verantwoordelijkheid de echte leden van het koningshuis recht te doen naarmate de gebeurtenissen korter geleden zijn. Seizoen 1 kon je nog zien als een kostuumdrama, maar dit ligt allemaal veel verser in het geheugen.
‘Je speelt als het ware twee mensen: de publieke Elizabeth, die je kunt bestuderen op beeldmateriaal, en Elizabeth in de privésfeer, van wie je alleen maar kunt vermoeden hoe ze was. Of dat deel waar is, weet je niet zeker, maar het gaat erom het zo waarachtig mogelijk te doen.’
Dominic West (53, hij zat onder (veel) meer in de The Wire) is Charles in die voor hem zo pijnlijke jaren negentig, waarin de sfeer tussen hem en Diana steeds ijziger werd – en zij de publiekslieveling. Dan was er ook nog ‘tampongate’, een uitgelekt telefoongesprek van hem en Camilla waarin hij zegt dat hij wel ‘in haar broekje wil wonen’ en reïncarneren als haar Tampax. ‘De telefoonscène!’, zegt West met zichtbaar genoegen, ja, dat was een van zijn favoriete scènes om te spelen. ‘Net als de overdracht van Hongkong, vanwege het geweldige witte admiraalsuniform.’
West zei toen hij gecast werd voor de serie dat de producers ‘een grote fout’ hadden gemaakt, omdat hij geen spat op Charles lijkt. Op de vraag of dat belangrijk is, zegt hij nu: ‘Totaal niet, het bleek zelfs een voordeel om niet op hem te lijken, het benadrukt dat het gedramatiseerde fictie is en geen documentaire.’ Lachend: ‘Hoewel – een beetje gelijkenis had geholpen, zodat mensen snappen wie je voorstelt.’
Elizabeth Debicki (32, speelde in films als The Great Gatsby, Widows, Tenet) is als Diana dé ontdekking van het nieuwe seizoen. ‘Ik had een lijstje met één persoon erop’, zei maker Peter Morgan over de casting van de lange (1,91 meter) Australische actrice. Debicki maakt van Diana een vrouw die even ergerlijk is, soms, als innemend met haar eeuwige schuine blik. En die op ramkoers ligt met de koninklijke familie, waarin ze zich zo eenzaam voelt. ‘Ik laat me de mond niet snoeren, ik vecht tot het einde’, zegt ze in de trailer met alvast een flard van het beruchte BBC-interview in 1995. Diana’s broer heeft altijd gezegd dat ze gemanipuleerd werd om dat interview te geven. The Crown belooft te laten zien hoe het allemaal écht is gegaan.
Seizoen 5 van The Crown is vanaf 9/11 te zien op Netflix.
0 件のコメント:
コメントを投稿