GetuigenissenArmoede
Poverty porn, zo omschreven critici het inmiddels geannuleerde Back to Reality. Daarin zouden Natalia Druyts en Astrid Coppens in Turnhout een maand met hun kinderen ‘overleven’ met een krap budget als alleenstaande moeder. Deze groep loopt tot vier keer meer risico op armoede. Hoe zo’n leven er echt uitziet, vertellen twee alleenstaande moeders uit Turnhout.
Tania (48)
Single moeder uit Turnhout, voedde haar inmiddels 22- en 25-jarige zonen jarenlang alleen op
“Ik ben in Brasschaat opgegroeid, in armoede. Mijn vader had veel schulden opgebouwd. Toen hij uit ons gezin verdween, werd mijn moeder onwetend opgezadeld met die hoge schuldenberg. Zij heeft tot aan haar pensioen in schuldbemiddeling gezeten. Opgroeien was voor mij daardoor erg heftig. Van thuis uit heb ik nooit een goede financiële basis gekregen om mee te starten. Daardoor waren mijn kansen enorm beperkt.
“Ik ging als kapster aan de slag en toen ik twee kinderen kreeg, nam ik ook extra nachtdiensten aan in een fabriek. Ik wou voor hen zorgen en het zelf doen. Van mijn man moest ik geen hulp verwachten, hij was niet echt een vaderfiguur. Alleen had ik pech. Ik ontwikkelde als 28-jarige een hartaandoening en moest een jaar later een hartoperatie ondergaan. Nadien heeft mijn man mij verlaten en kwam ik alleen te staan met de twee kinderen. Vanaf toen werd het echt moeilijk om de rekeningen te blijven betalen.
“Die eerste jaren een woning zoeken op de privémarkt in Turnhout vond ik verschrikkelijk. Ik moest elke euro in tien delen om het te laten uitkomen. Ik rekende ieder bedrag twee keer uit om na te gaan of het nog in mijn budget paste. Ook ging ik voor het eerst langs bij de voedselbedeling. Schaamte rond armoede ken ik ondertussen niet meer, maar vroeger had ik daar wel last van. Ik vond het vooral pijnlijk om hulp te vragen.
“Ik kreeg weleens van kennissen te horen dat het mijn eigen fout is dat ik in de armoede ben beland. Van zulke mensen neem ik afstand om mezelf te beschermen. Ik ben wie ik ben. En ik vind het belangrijk om een spreekbuis te kunnen zijn voor de vele lotgenoten rond mij die dat niet durven. Van mijn moeder en zus ontvang ik veel steun. Momenteel krijg ik een invaliditeitsuitkering van 1.600 euro per maand omdat ik hartpatiënt ben. Vroeger ging 750 euro daarvan naar de huur van mijn woonst. Dat was echt niet haalbaar en verergerde mijn financiële situatie steeds meer.
“Dertien jaar lang heb ik op de lijst voor een sociale woning gestaan. Nu heb ik er een sinds kort, en betaal ik 430 euro per maand. Dat is een enorme verbetering in mijn leven. Het zou zo’n goede oplossing zijn voor de vele mensen die nu op de wachtlijst staan, dus hier mag de regering echt werk van maken. Hoewel ik eindelijk het gevoel heb dat er een beetje ademruimte is, betaal ik ook nog steeds de huurwaarborg van drie maanden en verhuiskosten af. Het OCMW wou me daarin niet helpen, dus daarvoor moest ik een lening aangaan bij de bank. Na mijn huur betaal ik eerst alle rekeningen en verdeel ik het overgebleven budget over vier weken. Dat komt neer op ongeveer 200 euro per week. Daarvan koop ik boodschappen, huishoudelijke benodigdheden en al het andere.
“Gelukkig heb ik, dankzij bonnen van Fluvius, wel een ijskast en wasmachine nieuw kunnen kopen. Ik heb geen auto en doe alles met de fiets. Al twee jaar spaar ik voor een elektrische fiets. Dat bedrag bij elkaar krijgen is geen evidentie, maar ik geef niet op. Cadeaus met Nieuwjaar en kerst geven wij niet, wel krijgen de kinderen iets kleins voor hun verjaardag. Daar moet ik maanden van tevoren geld voor apart zetten.
“In dat opzicht was Astrid en Natalia: Back to Reality totaal niet realistisch. Een startbudget krijgen van 4.000 euro? Dat hebben veel alleenstaande moeders zelfs helemaal niet. Vervolgens kopen ze er twee auto’s mee. Echt dom. Een tweedehands fiets met een kar voor de kindjes zou logischer zijn. De programmamakers hadden beter een tweede Zorgen voor mama gebracht. Dat was tenminste respectvol.
“Ik hoop dat mijn oudste zoon de armoedecirkel kan doorbreken. Omdat hij alleen een secundair diploma had, was het voor hem niet eenvoudig om een job te vinden. Toch is hij nu sinds een aantal jaar succesvol verkoper in een meubelwinkel.
“Omdat ik mezelf nuttig wil maken, werk ik al een zevental jaar als vrijwilliger bij T’ ANtWOORD (vzw voor mensen in armoede, DS) en knip daar mensen hun haar. Dat levert me ook fijne sociale contacten op. Voor mij is dat zeer belangrijk om het isolement thuis tegen te gaan. Op vakantie gaan lukt me helaas nooit. Via de Rap op Stap-kantoren (een laagdrempelig bemiddelingskantoor voor sociaal toerisme, DS) kan ik af en toe op daguitstap. Ook met de Uitpas in Turnhout lukt het me om via een verlaagd tarief culturele activiteiten en workshops te volgen. Dit zorgt voor wat ontspanning.”
Sarah* (40)
Alleenstaande moeder met vier opgroeiende kinderen
“Acht jaar geleden ben ik van de vader van mijn kinderen gescheiden. Zijn prioriteit lag bij het onderhouden van zijn verslaving. Als er geen geld was om daarvoor te betalen werd hij ontzettend kwaad.
“We zaten op dat moment al in schuldbemiddeling. Hoewel de scheiding psychologisch goed voor me was, werd het dragen van de schulden nog moeilijker en kwam ik wel volledig alleen te staan met vier kinderen, wat niet evident is. Maar ik wist dat ik voor hen zou vechten. Mijn eigen leven kon eindelijk beginnen. Toen ik dus vier jaar later op een vrijdagavond plots een mail kreeg van mijn advocaat dat alles eindelijk afbetaald was, kon mijn geluk niet op. I did it. Helaas betekent dat niet dat ik het nu veel breder heb.
“Ik heb een budget van 1.900 euro per maand. Omdat ik na mijn echtscheiding van de sociale woninglijst werd gesmeten omdat mijn gezinssituatie veranderd was, had ik geen andere keus dan op de privémarkt te huren. Toen ik daar eenmaal achter kwam, was ik zo boos dat ik dacht: ik los het zelf op. Dat betekent dat ik nu 930 euro betaal aan huur. Maandelijks ben ik ook 140 euro kwijt aan energiekosten. Alle andere vaste kosten zoals verzekeringen, benzine, water en internet komen ook nog eens neer op 300 euro per maand. Het groeipakket dat ik ontvang, is zeker niet voldoende om de kosten van de kinderen te dekken.
“Hobby’s hebben de kinderen niet echt. De jongste, nu tien jaar, begint binnenkort wel met de scouts – zij hanteren een sociaal tarief en verkopen hun tweedehandskledij waardoor de prijs gedrukt blijft. Dokters- en ziekenhuiskosten met vier kinderen liggen trouwens vaak wel lastig. Gelukkig heb ik een huisarts die rechtstreeks met de ziekenkas werkt, waardoor ik maar een klein bedrag moet betalen, de zogezegde derdebetalersregeling. Ziekenhuisrekeningen die ik niet kan betalen, moeten wel een maand wachten. En naar de tandarts gaan, lukt bijvoorbeeld niet.
“Ondertussen ben ik ook al twee jaar op zoek naar een betere gezinswoning, met genoeg slaapkamers. Dit wordt steeds dringender gezien het vandalisme en geluidsoverlast. Ik denk erover om de zoektocht op te geven, want ik word overal afgewezen als alleenstaande moeder.
“De woonst die Natalia en Astrid zo afkraakten in het programma, is voor ons gezin een droomwoning. Ik was enorm fan van Natalia, maar vond het erg moeilijk om haar te horen zeggen dat ze ‘de vloer te lelijk vond’. Het is duidelijk dat ze geen idee hebben van wat het is in armoede te moeten leven. In één maand kom je dat ook niet te weten. Dan volgen er geen rekeningen van bijvoorbeeld verzekeringen, schoolkosten, onvoorziene kosten, medische kosten of jaarlijkse afrekeningen. Ook gaan er geen apparaten of auto stuk.
“Ik heb al mijn kinderen de kans willen en kunnen geven om in het beroepssecundair onderwijs te slagen en ook al zegt het CLB dat ze het niet zouden aankunnen, dan nog denk ik daar anders over. Mijn kinderen bewijzen het tegendeel, de oudste is al afgestudeerd. Steun vind ik bij twee echte vriendinnen. Een van hen heeft het financieel veel beter en af en toe neemt ze me mee uit eten. Ik kan niet beschrijven hoeveel dat voor me betekent.”
* De naam en leeftijd van deze getuige is gefingeerd wegens privacyredenen
Hoe groot is het armoederisico in België?
• In België leeft 12,8 procent van de kinderen in armoede: 21 procent in Brussel, 17,3 procent in Wallonië en 8,5 procent in Vlaanderen.
• Het stigma leeft nog dat ouders in armoede lui zijn of geen wilskracht hebben, en dak- en thuisloos zijn.
• Kinderen die vooral bij hun alleenstaande moeder wonen, lopen 4 keer meer risico op armoede. Bij alleenstaande vaders is dat 2,5 keer meer risico. Dit komt onder meer door de genderkloof, want eenoudergezinnen bestaan voor 80 tot 85 procent uit alleenstaande moeders, en de loonkloof: ze werken in slechter betaalde sectoren die veel flexibiliteit eisen.
• Een eenoudergezin is het kwetsbaarste huishoudtype. Van de alleenstaande moeders leeft 25 procent in armoede.
• Netwerk tegen Armoede ziet drie mogelijke structurele oplossingen: een herverdeling van de kinderbijslag, betaalbaar wonen – minstens 14 procent sociale huurwoningen op Vlaams niveau en 20 procent in stedelijke context tegen 2035 – en een herziening van alle uitkeringen.
(Cijfers komen uit onderzoek van armoede-expert Wim Van Lancker (KU Leuven) voor de Koning Boudewijnstichting.)
0 件のコメント:
コメントを投稿