InterviewKiller Mike (Run The Jewels)
Rapicoon Killer Mike (48) heeft een beeldige spagaat in huis. Zowel solo als in het dodelijke duo Run the Jewels maakt hij ziedende politieke pamfletten (‘Reagan’), maar ook complexloze stampers (‘Ooh La La’). Hij is een stem van zwart Amerika, maar zijn bloedbroeder is de witte rapper El-P. Hij supportert voor Bernie Sanders, maar pleit tegen wapenwetten. Hij zit graag in de kerk, maar nog liever in de stripclub. En tijdens het volgende lange, gezapige Zoom-gesprek zal hij afwisselend stevig aan zijn joint lurken, schateren van het lachen én onbeschaamd huilen.
Op zijn nieuwe soloplaat Michael, de eerste sinds de instantklassieker R.A.P. Music uit 2012, fileert hij onder luide gospelzang zijn eigen mythe.
Zo kondigde Michael Render zijn zesde soloplaat aan: ‘Je hebt me gezien. Je hebt me gehoord. Je bent misschien al naar een show komen kijken. Maar nu zul je me ook leren kénnen.’
Michael Render: “Als Run the Jewels de X-Men zijn, dan is deze plaat een Wolverine-solofilm: de ontstaansgeschiedenis van de superheld Killer Mike.”
Wanneer besefte je dat je dingen te zeggen had die je niet kon zeggen op een Run the Jewels-plaat?
“Het is niet zozeer dat ik naast mijn maatje El mijn hart niet kan luchten, maar... Weet je, Run the Jewels is misschien wel de grootste rapgroep van het moment, een speeltuin waarin El en ik twee 15-jarige jongetjes spelen die de coolste shit maken die ze kunnen bedenken. Maar daarnaast leid ik een alledaags leven. Ik ben een echtgenoot, een vader van vier kinderen, zelfs een voortrekker bij hyperlokale politieke en sociale kwesties in mijn thuisstad Atlanta. En dat leven wilde ik ook eens onder woorden brengen.
“(Denkt na) Ik vond het ook tijd om meer mijn eigen stempel te drukken. Ik heb altijd anderen om me heen gehad: van OutKast, die me mijn eerste duwtje in de rug gaven door me een feature te geven op Stankonia uit 2000, over T.I. tot El-P. Door de jaren heen heb je al véél Killer Mikes gehoord. Maar nog nooit Michael. En wie is Michael? Hij is dat 9-jarige joch op de cover van de plaat, met z’n grote tanden, duivelshoorntjes en engelenaureool.”
Wat zou hij vinden van het leven dat je de laatste decennia bij elkaar hebt gerapt?
“Het eerste dat hij zou zeggen, is: ‘Godverdomme, jij hebt echt alle auto’s!’ (schatert) ‘En je vrouw heeft prachtige borsten en een geweldige kont!’ Alles waar ik als ondeugende 9-jarige van droomde, is uitgekomen. Maar het allerbelangrijkste: hij zou zien dat zijn oudere zelf een leven leidt waar zijn grootouders trots op zouden zijn. Toen ik 8 was, waren zij al 53 en 54, maar zij zijn het die me hebben opgevoed. Ze zeiden tegen mij en m’n zussen: ‘We zijn al oud, en op een dag zullen we sterven. We hebben dus niet veel tijd samen.’ Waarmee ze bedoelden dat we elke seconde samen moesten koesteren. Er zat een gevoel van urgentie in de lessen die ze me wilden bijbrengen. Mijn grootvader heeft me altijd op het hart gedrukt: ‘Sta pal voor je zussen, en doe geen domme dingen die jou, onze naam én zwarte mensen in verlegenheid brengen.’”
Is dat ook gelukt?
(grijnst) “Goeddeels. Ik ben opgegroeid in een zwarte enclave in Atlanta. Ik heb me nooit een minderheid gevoeld. Op elke straathoek zag ik grote, sterke mensen – advocaten, dokters, burgemeesters... – die precies op mij leken. Mijn dochter is opgegroeid met een zwarte president, Barack Obama. Veel mensen dachten vroeger dat dat onmogelijk was, maar ik niet – ik kende niks anders! In mijn verbeelding waren de mogelijkheden eindeloos. En ik denk dat ik die goed heb ingevuld. Ik hoop dat mijn grootmoeder op dit moment ergens aan haar voorouders zit te vertellen: ‘Michael was altijd bad as hell, maar ik zie dat hij toch meer naar me geluisterd heeft dan ik dacht.’
“Ook mijn moeder is overleden, in 2017. Ze is van me bevallen toen ze 16 was. Als ik naar een concert wilde, zei ze niet zoals de meeste ouders: ‘Daar ben jij te jong voor!’ Nee, ze nam me méé naar dat concert (lacht). Zij stak graag haar tong uit naar alle leraren die haar met de vinger hadden gewezen toen ze zwanger was: ‘Zie je wel dat mijn jongen goed terechtgekomen is!’ Ik heb nog een openingsrede gehouden op de school waar mama en ik afgestudeerd zijn. Dat zou ze fijn gevonden hebben, denk ik.”
DENISE EN BETTY
Vind je het oké als ik Michael een gospelplaat noem?
“Mijn grootmoeder zou daar dolblij mee zijn! Ze heeft altijd gevonden dat ik te veel vloek (lacht).
“(Laat het hangertje aan zijn ketting zien, met aan de voor- en achterkant telkens een foto van een vrouw) Dit is mijn moeder Denise, en dit is mijn grootmoeder Betty. Betty heeft er altijd voor gezorgd dat ik in een goed blaadje bleef staan bij God. Ze was de opzichter van mijn geest, mijn lichaam en mijn ziel. Om voor mijn lichaam te zorgen, moest ik als mollige jongen het gras maaien en gaan wandelen. Om mijn geest te voeden moest ik, ook al was ik dyslectisch, lezen, lezen en nog eens lezen. En voor mijn ziel nam ze me mee naar de baptistenkerk, maar ook naar kerkjes van de pinksterbeweging. De mensen van onze eigen kerk waren kleinburgerlijk en hooghartig, en ze wilde dat ik ook zag waar gewone arbeiders gingen bidden. Daar heb ik de geweldigste muziek leren kennen. Als een lied werd ingezet, werd iedereen gék, alsof je op een festivalweide stond. Dankzij mijn grootmoeder ben ik verliefd geworden op gospel.
“Als je dus zegt dat Michael een gospelplaat is... Shit, man, dat is een eer! Deze plaat is een terugkeer naar de spirituele lessen van toen, het is de verloren zoon die na lange omzwervingen weer thuiskomt.”
Het is me niet altijd duidelijk of je gelovig bent.
“Ik hang niet één geloof aan, maar ik heb wel alle heilige geschriften gelezen. En ik ben geen moslim, maar soms doe ik wel mee aan de ramadan, samen met mijn vrienden. Omdat het je een discipline geeft – het is pure toewijding. Na afloop ben je altijd lichter, lichamelijk en geestelijk.
“Ik zie Jezus als de liefdevolste, radicaalste revolutionair uit de geschiedenis. Zijn filosofie was een uitdrukking van liefde, geen dogma gestoeld op boetedoening. Ik twijfel: heeft Jezus echt bestaan, of is hij het mooiste personage uit de fictie? Maar misschien is de belangrijkere vraag wel: maakt het iets uit of hij heeft bestaan?”
Als je aan Jezus denkt, zie je dan de witte kerel voor je die je kent van alle kruisbeeldjes?
(lacht) “Daar hadden mijn grootmoeder en ik weleens discussies over. ‘Oma, Jezus was geen Europeaan, maar een dude uit de streek van Egypte in een tijd dat ze daar nog veel donkerder waren!’ Ik wist zeker dat hij een Noord-Afrikaans of West-Aziatisch type geweest moet zijn, een donkere kerel met krullen. Maar zij bleef voet bij stuk houden: ‘Neenee, Jezus is Jezus’ – hij was zoals zij hem altijd gekend had. Mama heeft haar ooit een schilderij van een zwarte Jezus cadeau gedaan, maar dat heeft ze achter de deur verstopt (schatert).”
Op de hoes van Michael geef je jezelf een aureool én duivelshoorntjes: een heilige en een zondaar. Je gaat soms rechtstreeks van de stripclub naar de kerk – een normale zondag voor Killer Mike.
“Dat begint al op zaterdagavond. In Atlanta blijven de stripclubs open tot zes, zeven uur ’s ochtends. Dan wandelen mijn vrouw en ik verdwaasd buiten – ‘Fuck, dat was té plezierig!’ – en gaan we naar de Ebenezer Baptist Church om onze zonden te laten vergeven. We luisteren er naar de geweldige predikant Raphael Warnock, en na afloop gaan we naar huis, waar we de deur op slot doen, de gordijnen sluiten, en de rest van de dag in ons bed liggen om onze roes uit te slapen (lacht).
“Weet je wat ze zeggen? Elke heilige heeft een verleden en elke zondaar een toekomst. Tegenover de oneindige glorie en de perfectie van God komen we allemaal tekort – daar gaat dat hele mens-zijn toch om? Zelfs Jezus was hier op aarde te verleiden, omdát hij een mens was.”
JIJ MOTHERFUCKER
Gisteren heb ik je nieuwe plaat voor het eerst van voren naar achteren beluisterd. Mijn eerste gedachte na afloop: het nummer ‘Motherless’ – dat begint met de dubbele observatie ‘My mama dead / My grandmama dead’ – is het hart en de ziel van het hele project.
(zwijgt) “Moest je dat nu zeggen? You fucking motherfucker (lachje). Je hebt gelijk. Ik mis mama zo... Ik dacht dat niks erger kon zijn dan mijn grootmoeder verliezen, omdat zij me had opgevoed. Haar dood heeft me echt een optater gegeven. Ze is in mijn armen gestorven. Maar daarna verloor ik ook mijn moeder. (Denkt na) Ooit had ze gezegd: ‘Ik heb je aan mijn moeder gegeven omdat zij geen kinderen meer kon krijgen, maar er nog wel wilde. Pas als ik er niet meer ben, zul je begrijpen wat voor een opoffering dat van me vroeg.’ Toen ze stierf – ik bleef achter met een enorme leegte die nooit meer gevuld zal worden – begreep ik opeens het Bijbelverhaal van koning Salomon. Ken je dat? Er komen twee vrouwen voor koning Salomon die allebei beweren dat een kind van hen is. Ze komen er niet uit, tot hij zegt: ‘Oké, dan hak ik het kind in tweeën en krijgen jullie elk de helft.’ Waarop alleen de échte moeder opstaat: zij wil liever dat haar kind opgevoed wordt door een andere vrouw dan... (slikt, laat een paar tranen rollen) Mama had gelijk. Ik begrijp nu pas hoe groot haar offer was.
“Deze plaat is een eerbetoon aan Denise, het verhaal van een jongen en zijn moeder. Ik ben blij dat No I.D. (producer, red.) me gepusht heeft om ‘Motherless’ te maken. De plaat was eigenlijk al af, maar hij voelde dat er iets ontbrak, en toen pas heb ik die track geschreven. Toen pas heb ik voor het eerst de woorden uitgesproken: ‘My momma dead.’”
Haar leven noemde je al ‘een prachtige, rijke outlaw van een leven’ en haarzelf ‘een absolute badass’. Ze was net als jij een heilige en een zondaar in één voordeelpakket.
“Mijn vaders – mijn biologische vader en mijn stiefvader, de man van mijn moeder – zuchten weleens: ‘Jij bent echt de zoon van je moeder.’ Soms zegt mijn biologische vader tegen mijn vrouw: ‘Ik maak me ongerust over hem, omdat hij te veel op haar lijkt.’ Misschien omdat we allebei drugs hebben gedeald (lacht).
“Mijn twee vaders zijn grote, bonkige kerels, maar dat kleine bruine meisje van de West Side met de amberkleurige ogen hebben ze nooit de baas gekregen. Ze was een fantastische artieste, een non-conformiste, een rebelse ziel, een bloemiste en een bohemienne. ‘Wacht niet tot iemand je de antwoorden aanreikt, maar ga ze zelf zoeken’: zo stond ze in het leven, en ik ook.”
SNIPERKOGEL
Iets anders: Michael doet me denken aan Mr. Morale & the Big Steppers van Kendrick Lamar. Jullie zijn allebei zwarte mannen die door hun fans en gemeenschap worden gezien als leidersfiguren, maar die met hun laatste platen net kiezen voor zelfreflectie, zich tonen als mensen in plaats van verlossers.
(trekt goedkeurend van zijn blunt)
Kendrick rapte ooit: ‘Critics want to mention that they miss when hip hop was rappin’ / Motherfucker, if you did, then Killer Mike’d be platinum’. Wanneer komt ze er eindelijk, die Killer Mike/Kendrick Lamar-samenwerking?
(denkt na) “Dat was een prachtig eerbetoon, zoals Lil Wayne, Eminem en Dr. Dre me ook al prachtige eerbetonen hebben gegeven.
“Kendrick en ik, wij zijn pugilist poets: dichters, maar ook krijgers, roepers, vechters. Of we ooit zullen samenwerken? Ik zal het zo zeggen: als hij vandaag belt, neem ik morgen al het vliegtuig. Wat zeg ik: over een uur! Zoveel respect heb ik voor hem.”
‘Reagan’, op R.A.P. Music, is een van mijn favoriete hiphopnummers. Kun je daar iets over vertellen dat je nog nooit hebt verteld?
“Shit, man, ik heb zoveel marihuana gerookt dat mijn geheugen niet meer werkt (schatert). Maar ik herinner me wel dat een van mijn voormalige leraren aan de middelbare school tegen me zei: ‘‘Reagan’ is, politiek gezien, zo verschroeiend dat je maar beter een stel bodyguards kunt inhuren.’ Ze legde uit: ‘Je hebt met dit nummer de Iran-Contra-affaire (tussen 1981 en 1986, onder president Ronald Reagan, faciliteerden Amerikaanse hoge regeringsfunctionarissen in het geheim de verkoop van wapens aan Iran, red.) begrijpbaar gemaakt voor een 8-jarige. Dat klinkt als een compliment, maar als je dat kunt, ben je gevaarlijk voor de staat.’
“Tot ‘Reagan’ zag ik mezelf nooit als een leidersfiguur. Alleen al omdat mijn platform veel te klein was. Maar kijk nu: ik heb de campagne van Bernie Sanders gesteund, ik heb van me laten horen tijdens de burgemeestersverkiezingen in Atlanta, ik heb sociaal en politiek al vaak mijn nek uitgestoken. Intussen luister ik zélf met flapperende oren naar ‘Reagan’, omdat ik nu pas begrijp wat die leraar bedoelde: dat is écht een nummer dat kan dienen als een call to action.”
Mijn neef gebruikt het soms in zijn godsdienstles.
“Cool, bedankt! Mijn grootvader zou dat minder leuk vinden. Hij zei: ‘Oké, je hebt gezegd wat je moest zeggen – en hou je neus nu uit de zaken van witte mensen!’ (lacht) Waarmee hij bedoelde: stop met de overheid tegen de schenen te stampen, want ik wil niet dat je een sniperkogel in je voorhoofd krijgt.”
GRATIS CADILLAC
Je krijgt ook veel kritiek. Toen je ging praten met de oerconservatieve gouverneur van Georgia, Brian Kemp, werd gezegd dat je heulde met de vijand. Ben je het nooit moe om altijd maar je mening te geven?
“Maar ik wil mijn mening helemaal niet altijd geven! I really just be chilling, man. Toen er na de dood van George Floyd in 2020 rellen uitbraken in Atlanta heb ik een speech gegeven. Ik zei dat je in tijden van oorlog je eigen fort sterker moet maken in plaats van het af te breken. Plots was ik zogezegd ‘gecompromitteerd door het systeem’.
“Ik zal je vertellen hoe die speech er gekomen is. Ik zat in een van mijn foodtrucks met Noreaga en T.I. blunts te roken en Moët-champagne te drinken uit de fles – de typische rappershit – toen T.I. zei: ‘Burgemeester Keisha Lance Bottoms heeft gebeld. Ze vraagt of we niet kunnen helpen om de onrust te bedaren.’ Mijn antwoord: ‘Ik ben blij dat ze jou heeft gebeld, want mij krijg je niet op dat podium!’ (lacht) Maar je laat je broeders niet alleen in een spervuur stappen, dus ben ik meegereden, wazig van de wiet en de Moët, en heb ik op dat podium de absolute waarheid verteld. Atlanta is de afgelopen honderdtwintig jaar een plek van prachtige mogelijkheden voor zwarte mensen geweest. Het is geen Utopia, maar wel een plaats die kansen biedt. En ik wilde niet dat wij, in onze woede om een kwaadaardig en onrechtvaardig systeem, die prachtige stad zouden vernielen.
“Ik vind het niet leuk om zulke dingen te doen, maar mijn grootmoeder heeft me zo opgevoed: als zich voor mijn neus onrecht voltrekt, kán ik niet stilzwijgend blijven zitten.
“Aan alle politici: jullie hoeven me niet te vrezen. Jullie hoeven me niet te grazen te nemen zoals jullie lang geleden de Congolese premier Patrice Lumumba te grazen hebben genomen. Ik roep en rap en blijf verder uit jullie zaken. Maar! De dag dat de mensen wakker worden, de dag dat ze zich keren tegen malafide monarchen en dictators en overheidssystemen, de dag dat het tij keert, díé dag zal ik op de barricaden staan.”
Een van de leukste dingen die ik onlangs over je hoorde, was dat mensen kwaad waren geworden omdat je met een Cadillac die je aan een reclamespot voor dat automerk had overgehouden, zwarte mensen naar de stembus in Atlanta had gereden.
(lacht) “Ik heb eigenlijk liever muscle cars uit de jaren 60 en 70, of Duitse sedans zoals de Mercedes S63 van mijn vrouw: daar zul je me in Atlanta mee zien rondscheuren. Dus hebben we die Cadillac van 100.000 dollar gebruikt om mensen naar de stembus te krijgen die daar anders nooit zouden zijn geraakt. Bij de verkiezingen ben ik altijd de taxichauffeur met dienst, dat doe ik al sinds mijn 16de. De hele dag knalt Al Green uit de boxen en amuseert iedereen zich rot.
“Als er toch een paar mensen pissig zijn: I don’t give a shit. Ik hoef me daar niet schuldig over te voelen. Op mijn 15de had ik waarschijnlijk eerder een Cadillac proberen te stelen, nu droppen ze er zomaar één op mijn oprit. Het toont aan hoe goed dat jongetje met de grote tanden uiteindelijk is terechtgekomen. Denise en Betty zouden trots zijn, dat geloof ik echt. Ik hoop dat ze daarboven klinken met een lekker glaasje Moët.”
‘Michael’, is uit bij Loma Vista/Virgin.
© Humo
0 件のコメント:
コメントを投稿