De Nederlandse schrijver en schilder Jan Cremer (84) is overleden. Dat meldt zijn uitgeverij De Bezige Bij. Cremer is vooral bekend van zijn boek 'Ik Jan Cremer' uit 1964. "Hiermee verliest Nederland een icoon, die de kunst en literatuur ten diepste heeft veranderd."
"Namens de familie Cremer delen wij u mede dat schrijver en schilder Jan Cremer deze ochtend is overleden", meldt De Bezige Bij in een persmededeling. "Hiermee verliest Nederland een icoon, die de kunst en literatuur ten diepste heeft veranderd. We zijn intens bedroefd en diep getroffen door zijn dood."
Herman Brusselmans zag Cremer als een groot voorbeeld, en reageert op zijn overlijden. "De boeken van Cremer waren een combinatie van onzin, humor, maatschappijkritiek, ironie en seks. Hij schopte tegen de hele maatschappij. Ook over mijn boeken zeggen mensen soms 'wat zegt hij nu allemaal?'. Die gave heb ik onder andere geleerd van Cremer."
"Ik Jan Cremer"
Cremer werd geboren in 1940 in Enschede. Hij leefde zijn leven op hoge snelheid als globetrottende journalist, schrijver, schilder, theater- en filmmaker. Zijn liefde voor de kunsten was zijn grootste drijfveer in het leven. Hij liep school aan de kunstacademies van vervolgens Arnhem en Den Haag.
In 1964 schreef hij het boek "Ik Jan Cremer", waarmee hij wereldbekendheid vergaarde. Hij was op dat moment 24 jaar oud. Daarin ging Cremer in tegen de idealen van de jaren 50: een voorbode op de vrije seks uit de wilde jaren 60. Het boek zorgde voor een schokgolf in het literaire landschap door het rauwe taalgebruik, en de gedetailleerde beschrijvingen van zijn seksuele avonturen.
Nu en dan laat een boek de literatuur op haar grondvesten daveren, 'Ik Jan Cremer' was zo'n boek
Het boek sloeg in als een bom volgens Brusselmans. "Nu en dan laat een boek de literatuur op haar grondvesten daveren. 'Ik Jan Cremer' was zo'n boek. Hij zet iedereen op het verkeerde been. Veel mensen dachten dat het volledig autobiografisch was, maar veel stukken waren fictie, ze waren ironisch bedoeld."
Binnen een week was de eerste druk van 5.000 exemplaren volledig uitverkocht. Het boek groeide uit tot een internationale bestseller. Vertaald in onder meer het Engels en het Duits, verkocht hij wereldwijd 15 miljoen exemplaren. Twee jaar later, in 1966, verscheen "Ik Jan Cremer deel 2". Eveneens een groot succes. Er kwam ook een derde deel.
De kunst van het choqueren
Met de boekenreeks oogstte de Nederlandse auteur ook veel kritiek. "Ik Jan Cremer" was het onderwerp van Tweede Kamervragen in de Nederlandse Staten-Generaal. Het werd fascistisch genoemd, en de term "Jan Cremerisme" werd een beladen begrip, bijvoorbeeld gebruikt om voetbalvandalen te omschrijven.
Cremer zag de commerciële opportuniteiten, en speelde zelf flink in op dat imago. Hij verkocht zichzelf als lefgozer, met een groot vermogen tot choqueren. Zelfpromotie was een van zijn grootste talenten. "Op de cover van het eerste exemplaar van 'Ik Jan Cremer' stond 'reeds 100.000 exemplaren verkocht' te lezen. Een geniale vondst", vindt Brusselmans.
Ik lees niet, ik word gelezen
Wie hem vroeg naar zijn literaire invloeden, kreeg als antwoord "ik lees niet, ik word gelezen". Al snel ging Cremer de geschiedenisboeken in als enfant terrible van de Nederlandse beeldende kunst en literatuur. In beide kunstvormen richtte hij zich op het zich losmaken van de traditionele cultuur. Zo getuige ook zijn iconische uitspraak "Rembrandt? Wie is dat? Ik heb geen verstand van wielrenners"
Zijn echtgenote Babette Cremers zei: "Hij schreef zoals hij schilderde, hij schilderde zoals hij schreef."
Onderscheidingen
Op 30 november 2000 werd Cremer benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. In 2020 ontving hij de Amsterdamse Frans Bannink Cocq-penning. Die onderscheiding wordt verleend aan Amsterdammers die bijzonder verdienstelijk zijn geweest voor de stad.
"Jan Cremer is meer dan de 'Ik Jan Cremer'-saga", zegt Brusselmans. "Zijn oeuvre is indrukwekkend. Hij schreef duizenden en duizenden bladzijden, waaronder ook prachtige reisreportages. Hij heeft de hele wereld rondgereisd."
In 1983 schreef hij zijn "De Hunnen". "Een enorme prestatie van 1.500 pagina's, onder meer over de relatie met zijn moeder en zijn belevenissen als kind tijdens de oorlog". In 2016 publiceerde zijn uitgeverij De Bezige Bij "Odyssee", waarin hij het verleden van zijn ouders onderzoekt. In 2017 verscheen "Sirenen" over een dramatisch verlopen liefde. Na "Jayne" uit 2018 verscheen in 2019 zijn laatste boek "Canaille", over de moeder van zijn eerste kind.
Volgens zijn uitgeverij was Cremer bezig met een nieuwe roman. Of die nog uitgebracht zal worden, is voorlopig onduidelijk. Cremer woonde de laatste jaren afwisselend in Toscane en Amsterdam, samen met zijn vrouw Babette Cremer. Hij wordt in besloten kring begraven.
Bekijk: Jan Cremer samen met zijn vrouw Babette.
0 件のコメント:
コメントを投稿